De redactie wees in het allereerste nummer van Filter (mei 1994) met nadruk op de ampersand in de ondertitel van haar ‘tijdschrift voor vertalen & vertaalwetenschap’: ‘Als Filter bestaansrecht heeft, dan zal het zijn door de confrontatie van vertaalwetenschap en de praktijk van het vertalen en de wisselwerking daartussen. Het werk van de vertaler,’ zo schreef zij destijds, ‘kan niet alleen aan het licht komen in het afstandelijke en objectiverende wetenschappelijk verhaal, in de vergelijking en relativering. De vertaalkeuze, de afweging van mogelijkheden, de redenen voor een beslissing kunnen zich ook in actu, in de daad zelf manifesteren.’ En tevens ‒ moeten we hieraan toevoegen ‒ in de verhalen van de vertaler over wat hij nu eigenlijk doet. Intussen zijn we drie jaargangen verder en hoeven we niets van onze aanvankelijke woorden terug te nemen. Of de jaarlijkse wonderbaarlijke verdubbeling van het aantal Filter-abonnees kan worden verklaard uit onze verwoede pogingen de vertaler inderdaad op heterdaad tijdens zijn werk te betrappen, valt uiteraard te bezien. Maar het principe van de wederzijdse bevruchting van praktijk en theorie zijn we al die tijd blijven koesteren.
Het is de bedoeling dat we dat ook volhouden in de nieuwe reeks waarmee Filter nu zijn vierde jaargang ingaat. De redactie is vernieuwd, het aantal nummers per jaar verdubbeld. Ook in de huidige constructie blijft het redactionele voornemen van kracht om een tijdschrift te maken voor al wie zich voor vertalen interesseert. Filter richt zich niet uitsluitend tot de specialisten, de deskundigen ‒ of dat nu de deskundigheid van vertalers of van vertaalwetenschappers is. De formule staat een breed perspectief toe. De bijdragen zullen het terrein bestrijken van essayistiek tot wetenschap; de alledaagse vertaalpraktijk en de kijk daarop vanuit het oogpunt van de professional ‒ op welk specifiek terrein hij of zij ook actief is ‒ zullen even sterk vertegenwoordigd zijn als meer theoretiserende beschouwingen over vertalen. Een traditioneel zwaartepunt zal liggen in de kritiek: niet alleen omdat in dit genre als vanzelfsprekend de discussie over vertaalnormen en criteria de kop opsteekt, maar vooral omdat in de soort kritiek die Filter voorstaat vertalingen niet veroordeeld worden om hun fouten maar geplaatst worden in hun eigen context. Filter stelt vertalen centraal en gaat ervan uit dat aan vertaling iets zichtbaar valt te maken.
Met ingang van dit nummer zullen wij dit doen voor een nog grotere schare lezers. Bij dezen verwelkomen we van harte de leden van het Nederlands Genootschap van Vertalers, van wie het leeuwendeel voor het eerst met dit tijdschrift kennismaakt. De redactie stelt er daarnaast prijs op alle lezers van Filter uit te nodigen deel te nemen aan de discussie over het fenomeen vertalen. Filter stelt er zijn bladzijden voor open: alleen in de dialoog en het debat zal blijken hoezeer het idee van een kloof tussen theorie en praktijk inmiddels passé is.